Janusz Marek Kurtyka - ur. 13 sierpnia 1960 r. w Krakowie, zginął 10 kwietnia 2010 r. w Smoleńsku - polski historyk, mediewista, doktor habilitowany nauk humanistycznych. W latach 2005 - 2010 Prezes Instytutu Pamięci Narodowej.

Janusz Kurtyka był jednym z pierwszych badaczy, którzy naukowo podjęli temat Żołnierzy Wyklętych, twórcą Zeszytów Historycznych WiN-u - periodyku naukowego, który przed powstaniem IPN stanowił jedną z kluczowych platform przekazywania wiedzy dotyczącej powojennego podziemia antykomunistycznego w PRL.

Za czasów jego prezesury w IPN dokonał się strategiczny przełom w narracji o polskiej historii najnowszej. Poddano systemowym badaniom naukowym agenturę komunistyczną w środowiskach opozycyjnych i dzieje podziemia antykomunistycznego co, już po jego śmierci, zaowocowało rozkwitem inicjatyw obywatelskich w ramach obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych 1 marca. Inicjatorami jego ustanowienia byli Prezydent RP Lech Kaczyński i Prezes IPN Janusz Kurtyka.

Kawaler odznaczeń państwowych: Krzyża Wielkiego Orderu Odrodzenia Polski, Krzyża Komandorskiego z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Krzyża Wolności i Solidarności, Orderu Zasługi dla Ukrainy III klasy. Laureat Nagrody Kustosz Pamięci Narodowej oraz licznych nagród naukowych.