„Naród polski w czasie II wojny światowej stworzył Armię Krajową
i Polskie Państwo Podziemne, absolutny fenomen, dzięki czemu powstał mocny fundament naszej tożsamości narodowej.”
Janusz Kurtyka
Rajd Śladami Bohaterów to obszar działalności Fundacji im. Janusza Kurtyki, którego celem jest upowszechnienie wiedzy o bohaterach, walczących o wolność i niepodległość Polski w XX w. Widząc niedostatki w zakresie wiedzy o polskim czynie niepodległościowym, Fundacja organizuje projekty, łączące turystykę z historią, przez co uczestnicy mają szansę poznać dzieje w sposób innowacyjny. Dajemy uczestnikom możliwość praktycznego zetknięcia się z historią poprzez obecność w miejscach ważnych wydarzeń oraz poznanie relacji ich bezpośrednich uczestników i świadków.
Do najważniejszych projektów należy Rajd Śladami Żołnierzy Wyklętych, którego istotę stanowią autokarowo-piesze wędrówki śladami wybranych oddziałów i konkretnych postaci powojennego podziemia niepodległościowego. Drugim projektem, upowszechniającym wiedzę o bohaterach jest Rajd Śladami Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Projektami z tego obszaru są również spacery historyczne: Śladami Rzezi Woli i Ochoty, jak i cykle miejskich wycieczek Śladami Powstańczej i Walczącej Warszawy upamiętniających wydarzenia z okresu okupacji niemieckiej.
Edycje rAJDU ŚLADAMI
ŻOŁNIERZY WYKLĘTYCH
Rajd Śladami Żołnierzy Wyklętych ma charakter cykliczny i dzieli się na edycje, które planowo odbywają się co roku.
Na każdą edycję składa się trzy do pięciu rajdów, które swoje trasy mają w różnych zakątkach Polski. Rajdy odbywają się od marca do listopada w odstępach około dwumiesięcznych. Każda edycja różni się od poprzedniej doborem kilku nowych tras. Trasy te są wybierane pluralistycznie pod względem merytorycznym, tak by przedstawić wszystkie odłamy podziemia oraz pod względem geograficznym tak by pokazać jak największy zakres działania.
Odkrywamy ślady bohaterów
antykomunistycznego podziemia
To z inicjatywy Patrona Fundacji, Profesora Janusza Kurtyki, doszło do ustanowienia Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych, który obchodzony jest od 2011 r. w dniu 1 marca, w rocznicę zamordowania IV Zarządu WiN w mokotowskim więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie. W tym wyjątkowym miejscu znajduje się siedziba Fundacji, która kontynuuje dzieło upamiętniania antykomunistycznego podziemia..
Dotychczas Fundacji udało się zorganizować trzy edycje projektu Rajd Śladami Żołnierzy Wyklętych, na który składało się aż trzynaście wypraw. Podczas wędrówek uczestnikom towarzyszą przewodnicy, specjalizujący się w historii danego oddziału lub postaci, a także grupy rekonstrukcji historycznych oraz świadkowie historii. W trakcie I edycji w 2017 r. były to trasy śladami mjr. Józefa Kurasia „Ognia”, kpt. Henryka Flamego „Bartka” oraz ks. Władysława Gurgacza „Sema”. W 2018 r. uczestnicy poruszali się szlakami słynnego Mieczysława Dziemieszkiewicza „Roja”, legendarnego mjr. Hieronima Dekutowskiego „Zapory” oraz kpt. Stanisława Sojczyńskiego „Warszyca”. Powtórzone zostały również w bardziej zimowej odsłonie trasy „Bartka” i „Ognia”. W trakcie III edycji projektu w 2019 r. Fundacja zorganizowała rajdy śladami mjr. Mariana Bernaciaka „Orlika”, mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki” oraz gen. Antoniego Hedy „Szarego”. Ponadto powtórzone zostały trasy śladami „Roja” i ks. Gurgacza.
W rajdach organizowanych przez Fundację wzięło udział łącznie ponad 300 osób, przemierzając kilkaset kilometrów na terenie całej Polski, od morza aż po góry, o każdej porze roku, zmagając się z mrozem i śniegiem, błotem i deszczem, a także upałem i słońcem.
PRZYWRACAMY PAMIĘĆ O WALCZĄCYCH
ZA POLSKĘ NA OBCEJ ZIEMII
Drugim projektem, upowszechniającym wiedzę o bohaterach jest Rajd Śladami Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Polscy żołnierze, walczący na froncie zachodnim podczas II wojny światowej zasługują na godne upamiętnienie. Znaczna część z nich nigdy nie powróciła do Polski, pozostając na emigracji. Celem projektu jest udanie się w miejsca, gdzie, parafrazując słowa gen. Stanisława Maczka, polscy żołnierze walczyli o wolność innych narodów, ale umarli tylko dla Polski. Do tej pory Fundacja zorganizowała jeden taki wyjazd w 2019 r. Uczestnicy, podążając specjalnie oklejonym okolicznościową grafiką autokarem, odwiedzili ziemie Holandii wyzwolone przez polskich żołnierzy w 1944 r. Wśród odwiedzonych miejsc było miasto Breda, które zostało oswobodzone przez 1 Dywizję Pancerną gen. Stanisława Maczka. Kolejnymi punktami na mapie wyjazdu były Driel, Ooesterbeeck oraz Arnhem, miejsca związane z operacją „Market Garden”, w której znaczący udział miała 1. Samodzielna Brygada Spadochronowa gen. Stanisława Maczka. Cała wyprawa miała miejsce w 75. rocznicę tej operacji, przez co uczestnicy wyjazdu, oprócz zwiedzania historycznych miejsc i cmentarzy, wzięli udział także w uroczystościach upamiętniających tę operację. Kluczowym elementem była rekonstrukcja desantu spadochronowego w miejscowości Ede. Warto tutaj podkreślić niezwykłą wdzięczność Holendrów, jaką okazują za czyn wyzwoleńczy polskich żołnierzy.
SZERZYMY WIEDZĘ O BOHATERACH XX w.
Projektami z obszaru upamiętnienia Bohaterów są również spacery historyczne z przewodnikiem. Przede wszystkim spacery Śladami Rzezi Woli, podczas których przybliżana jest wiedza o dokonanej przez Niemców pacyfikacji warszawskiej dzielnicy Wola w sierpniu 1944 r. Istotą każdego spaceru jest przejście ulicami dzielnicy w miejscach tragicznych wydarzeń sprzed lat. Ostatnim punktem spaceru jest Cmentarz Powstańców Warszawy, gdzie symbolicznym zniczem upamiętniamy ofiary tej niemieckiej zbrodni. Fundacja pamięta również o mieszkańcach Ochoty, organizując analogiczne spacery Śladami Rzezi Ochoty. Nasza Pamięć o Nich, Świadczy o Nas. Wydarzenia te są organizowane cyklicznie.
Fundacja organizuje również cykle spacerów Śladami Powstańczej Warszawy upamiętniających, wydarzenia z okresu 63 dni walk o Warszawę w 1944 roku. Uczestnicy w takcie wydarzenia przechodzą szlakiem walk powstańczych, odwiedzając miejsca, w których rozgrywały się wydarzenia mniej lub bardziej znane, nawet w środowisku historyków. Dodatkowo, poza okresem związanym z powstaniem, organizowany jest cykl spacerów Śladami Walczącej Warszawy, upowszechniający wiedzę na temat warszawskiej konspiracji z okresu przedpowstaniowego, m. in. na temat działalności Grup Szturmowych Szarych Szeregów, czy Akcji Specjalnych Polskiego Państwa Podziemnego. 2021 r. zorganizowany został również spacer Warszawa: Miasto dwóch Powstań. Śladami Żydów i Polaków w czasie okupacji niemieckiej.
W naszych wydarzeniach bierze udział zróżnicowana grupa osób, co świadczy o tym, że są one skierowane do każdego, komu bliska jest polska historia.
Rajdy i spacery cieszą się wsparciem różnych instytucji. Projekt Rajd Śladami Żołnierzy Wyklętych od 2017 r. objęty jest Patronatem Honorowym Prezydenta RP Andrzeja Dudy, a w jego organizacji pomaga Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych.
Wsparli nas
Patroni
Dołącz do nas na szlaku!
Zainteresowanych współpracą, a także uczestnictwem w rajdach i spacerach
zapraszamy do kontaktu poprzez adres e-mail: rajd@fundacjakurtyki.pl.