Dnia 4 kwietnia 2019 r. w Bibliotece im. Janusza Kurtyki, przy ul. Rakowieckiej 37, odbył się panel dyskusyjny zatytułowany „Relacje polsko-rosyjskie a pamięć o Zbrodni Katyńskiej”. Wydarzenie to stanowi jedno ze spotkań z cyklu: „Historia, prawda, teraźniejszość. Jak prowadzić stosunki międzynarodowe w kontekście przyszłości?”.
Dyskusja była połączona z promocją książki prof. Tadeusza Wolszy „Dotyk Katynia”, wydanej w USA przez Fundację im. Janusza Kurtyki oraz Carolina Academic Press. Autor publikacji został laureatem Nagrody im. Janusza Kurtyki w 2017 r. Więcej na ten temat można przeczytać tutaj.
W debacie wzięli udział znamienici goście:
1. Dr Witold Wasilewski z Instytutu Pamięci Narodowej, specjalizujący się w dziejach nowożytnych historii Polski i Europy Wschodniej, z uwzględnieniem Rosji i Związku Sowieckiego. Autor wielu artykułów, poświęconych sprawie mordu w Katyniu oraz książki „Ludobójstwo, kłamstwo i walka o prawdę. Sprawa Katynia 1940-2014”, a także autor opracowania „Mord w Lesie Katyńskim. Przesłuchania przed amerykańską Komisją Maddena w latach 1951-1952”.
2. Prof. Wojciech Materski, związany z Instytutem Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, wybitny znawca historii Związku Sowieckiego i stosunków polsko-sowieckich. Autor wielu artykułów i książek, m.in.: „Mord Katyński. Siedemdziesiąt lat drogi do prawdy”, „Polska a ZSRR 1923-1924. Stosunki wzajemne na tle sytuacji politycznej w Europie”, „Tarcza Europy. Stosunki polsko-sowieckie 1918-1939”, „Katyń… nasz ból powszedni”.
3. Prof. Tadeusz Wolsza – zastępca przewodniczącego Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej, związany z Instytutem Historii Polskiej Akademii Nauk. Historyk posiadający w swoim dorobku ponad 250 publikacji, m.in. „Więzienia stalinowskie w Polsce. System, codzienność, represje”, „To co widziałem przekracza swą grozą najśmielsze fantazje – wojenne i powojenne losy Polaków wizytujących Katyń w 1943 roku”, „Dotyk Katynia”.
4. Dr Maciej Wyrwa z Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, badający relacje polsko-rosyjskie w historii najnowszej, który pełnił rolę moderatora spotkania.
Dyskusja rozpoczęła się od powitania zgromadzonych gości oraz przybyłych słuchaczy przez prezesa Fundacji im. Janusza Kurtyki – pana Pawła Kurtykę oraz koordynatora ds. projektów strategicznych, pana Łukasza Płoskiego.
Podczas panelu poruszono wiele istotnych kwestii, dotyczących sprawy mordu w Katyniu. Goście rozmawiali na temat losów polskich świadków, obecnych przy odnalezieniu grobów pomordowanych oficerów – o ukrywaniu się, prześladowaniach, skazywaniu na wieloletnie więzienie lub utracie życia. Wspomniano także o zagranicznych świadkach odkrywania Mordu Katyńskiego, a także polecono książkę badaczki z Nowego Jorku, pani Krystyny Piórkowskiej, „Anglojęzyczni świadkowie Katynia”.
W dalszej części spotkania zaproszeni badacze dyskutowali o zjawisku rosyjskiej ofensywy propagandowej – anty-Katyniu oraz wpływie kłamstwa katyńskiego na relacje polsko-rosyjskie. Rozmawiano także o trudnościach polskich badaczy z uzyskaniem dokumentów potrzebnych do prowadzenia dalszych badań historycznych, m.in. o braku tzw. listy białoruskiej z nazwiskami pomordowanych polskich oficerów.
Spotkanie zwieńczyły pytania publiczności, skierowane do gości, refleksje m.in. na temat zainteresowania młodzieży historią Polski. Poruszono także problem usunięcia krzyży w Kuropatach, na terytorium Białorusi, gdzie w latach 1937-1940 stracono i pochowano kilkadziesiąt tysięcy ofiar NKWD, zamordowanych w czasie tzw. operacji polskiej.
Dziękując gościom oraz przybyłym słuchaczom, zapraszamy do obejrzenia materiału filmowego z debaty, a tym samym zapoznania się z jej szczegółowym przebiegiem.
„Relacje polsko-rosyjskie a pamięć o Zbrodni Katyńskiej”
Filmowe nagranie całości spotkania udostępnione dzięki uprzejmości portalu blogpress.pl
Dyskusje są przygotowywane w ramach projektu „Klaster pozarządowy dla Rzeczypospolitej – na styku nauki, kultury i edukacji obywatelskiej. Nowe miejsce debaty o Polsce”. Został on dofinansowany ze środków programu „Fundusz Inicjatyw Obywatelskich”.
Patronat nad cyklem objęli: „Rzeczpospolita”, „Uważam Rze Historia”, „Do Rzeczy”, historykon.pl oraz blogpress.pl. Partnerami projektu są: stowarzyszenie Studenci dla Rzeczypospolitej oraz Fundacja dla Rzeczypospolitej.