11 VII 2019 r. o godzinie 18:00 w Bibliotece im. Janusza Kurtyki przy ul. Rakowieckiej 37 w Warszawie odbyła się debata zatytułowana „Relacje polsko-ukraińskie a pamięć o Rzezi Wołyńskiej”.
W dyskusji udział wzięli:
– Pani Ewa Siemaszko – badaczka ludobójstwa na Wołyniu;
– Ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski – działacz społeczny, znawca tematyki kresowej;
– Dr Leon Popek – historyk, Wydział Kresowy IPN.
Dyskusję poprowadził Michał Wołłejko – historyk, publicysta, Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL.
Moderator dyskusji wspomniał, że data tego spotkania, nie była przypadkowa, przypomniał o dacie „Krwawej niedzieli” (11 lipca 1943 r.), dniu, który był tragiczny dla Polaków mieszkających na Wołyniu. W 2019 r. obchodziliśmy 76. Rocznicę tego wydarzenia. W czasie rozmowy przybliżono podstawową faktografię Zbrodni Wołyńskiej.
Dr Leon Popek omówił problem Wołynia jako miejsca rzezi, w przeciwieństwie do Małopolski Wschodniej, na terenie której działalność OUN-UPA była większa. Pani Ewa Siemaszko poruszyła problem świadomości Zbrodni na terenach masakry. Stwierdziła, że nie widzi perspektyw na ocieplenie relacji polsko-ukraińskich w tym kontekście. Powiedziała, że jest ta świadomość, jeśli chodzi o tereny masakry ludobójstwa. Pamięć o Zbrodni jest przechowywana przede wszystkim w rodzinach ofiar. Jest to jednak pamięć specyficzna. Ci, którzy mordowali, byli z tego dumni i przekazywali tę dumę następnym pokoleniom, a ci, którzy byli przeciwko mordowaniu Polaków, też przekazywali to swoim pokoleniom. Tworzyło się drzewo genealogiczne świadomości rodzin ukraińskich.
Ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski wyraził swój żal, że instytucje, które powinny odkrywać prawdę o Wołyniu, nie robiły tego. Zdecydowanie większe zasługi na tym polu mają społecznicy. Komentarze i pytania z sali dotyczyły teraźniejszości i kwestii politycznych związanych z relacjami polsko-ukraińskimi. Całość dyskusji można obejrzeć i wysłuchać na nagraniu dostępnym poniżej.