Przegląd Przeszłość/Przyszłość – nowe idee dla historii za nami!

W dniach 26–28 sierpnia 2022 r., w budynku Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku oraz na terenie Warszawy, odbyła się II edycja Przeglądu Przeszłość/Przyszłość – Nowe idee dla historii, zorganizowana przez Fundację im. Janusza Kurtyki. Wydarzenie miało dynamiczną i wieloaspektową formułę, na którą złożył się cykl debat połączony z prezentacją raportu o rozpoznawalności polskich historyków za granicą, gala rozdania nagród Fundacji, zwiedzanie ekspozycji Muzeum Józefa Piłsudskiego oraz Biblioteki im. Janusza Kurtyki, a także spacer historyczny po Warszawie.

Przedsięwzięcie to było podsumowaniem działalności organizacji, prezentującym jej aktywność na różnych polach. Nawiązując do misji Fundacji, skupiającej się na promocji rodzimej historii i historiografii, dokonano przeglądu najbardziej wartościowych prac naukowych oraz oddolnych inicjatyw, związanych z popularyzacją oraz upamiętnieniem dziejów Polski i jej bohaterów.

Momentem kulminacyjnym Przeglądu był drugi dzień wydarzenia (27 sierpnia 2022 r.). Podczas uroczystej gali nagrodzono Laureata VI edycji Konkursu o Nagrodę im. Janusza Kurtyki. Przyznawanie tego wyróżnienia służy upowszechnianiu wiedzy o polskiej historii i historiografii poza granicami kraju poprzez poszerzenie dostępności językowej i promocję najlepszych pozycji wydanych na rodzimym rynku. Od 2017 r. Nagroda wręczana jest raz w roku. Do VI edycji Konkursu, której temat przewodni brzmiał „Armia Krajowa i postawy Polaków w latach II wojny światowej. Historia i dziedzictwo”, napłynęły 24 zgłoszenia. Zwyciężyła w niej książka dr. Przemysława Benkena pt. „Tajemnica śmierci Jana Rodowicza «Anody»”.

Po wręczeniu Nagrody odbyła się debata z Laureatem. Skupiała się ona głównie wokół życia Jana Rodowicza, żołnierza AK, powstańca warszawskiego i żołnierza podziemia antykomunistycznego. Podczas rozmowy próbowano odpowiedzieć na fundamentalne pytanie zawarte w tytule książki Przemysława Benkena, dotyczące okoliczności śmierci  „Anody”, którego osoba jest bardzo symboliczna, jego los jest bowiem zwierciadłem całego ówczesnego pokolenia.

Tego dnia dokonano również podsumowania Konkursu o Nagrody Przeszłość/Przyszłość, mającego na celu promocję oraz honorowanie oddolnych inicjatyw, popularyzujących rodzimą historię i jej bohaterów. W kategorii „Upamiętnienie w terenie”, obejmującej projekty ukierunkowane na komemorację polskich patriotów oraz ważnych wydarzeń w dziejach naszego kraju poprzez m.in. wmurowywanie tablic czy budowę pomników, zwyciężyła Magdalena Szczepańska, reprezentująca Stowarzyszenie „Ocalić od zapomnienia” w Brzezinach. Laureatem w kategorii „Dyplomacja publiczna i troska o dobre imię Polski za granicą” została Fundacja Pamięci gen. Maczka/Maczek Memorial Breda. W ramach tej kategorii oceniano inicjatywy promujące polską historię i broniące dobrego imienia Rzeczypospolitej za granicą. Nagrodę w kategorii „Strażnicy ksiąg”, przewidzianej dla ponadstandardowych przedsięwzięć księgarzy, antykwariuszy, bibliotekarzy i wydawców, przyczyniajacych się do promocji rodzimych dziejów, otrzymało Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Ukraińskich Nacjonalistów. Biuro Nowych Technologii IPN tryumfowało zaś w kategorii „Innowacyjne formy edukacji historycznej”, honorującej inicjatywy popularyzujące polską historię z wykorzystaniem nowoczesnych metod edukacyjnych, dostosowanych do współczesnego odbiorcy. Po raz pierwszy wręczono również Nagrodę w kategorii „Polonia i Polacy za granicą”. Laureatką została dr Aleksandra Ziółkowska-Boehm. Na zakończenie drugiego dnia Przeglądu uczestnicy wydarzenia mieli okazję zwiedzenia wystawy stałej Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku oraz dworku “Milusin”.

W ciągu dwóch pierwszych dni Przeglądu (26–27 sierpnia), odbyły się pięć debat z udziałem specjalistów, o różnej tematyce, których wspólnym mianownikiem była historia Polski. W pierwszej z piątkowych rozmów, zatytułowanej: U progów świadomości, czyli o rozpoznawalności polskiej historiografii na świecie – diagnozy i recepty, poruszano m.in. problemy związane z rozpoznawalnością polskich historyków poza granicami Polski. W jej trakcie dr Artur Goszczyński przedstawił wnioski i recepty z opracowanego przez Fundację im. Janusza Kurtyki raportu pt. Rozpoznawalność polskich historyków dziejów najnowszych za granicą (w oparciu o cytowalność w bazie Google Scholar). W spotkaniu wzięli udział prof. Marek Kornat oraz prof. Piotr Guzowski. Rozmowę prowadził dr Damian Bębnowski.

Kolejna debata Pamięć to wartość. O społecznej odpowiedzialności biznesu w zakresie pamięci, upamiętniania i promocji historii, była poświęcona uwypukleniu wagi pamięci dla funkcjonowania człowieka zarówno w aspekcie lokalnym, jak i w skali „makro”, w kontekście zasad społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR). Uczestniczyli w niej: Andrzej Goździkowski, prezes firmy CEDROB, Maciej Gnyszka, fundraiser i networker oraz Marcin Przyłębski, reprezentujący PZU. Debatę moderował Paweł Kurtyka.

Spotkanie pt.: Obrazy przeszłości/obrazy na przyszłość, czyli o historii na ekranie dotyczyło polskiej kinematografii historycznej, jej stanu, ale też perspektyw na przyszłość. W debacie uczestniczyli: Robert Kaczmarek, dyrektor FINA, dr Macieł Białous, socjolog i filmoznawca oraz Piotr Zaremba, dziennikarz, krytyk filmowy i teatralny. Spotkanie poprowadził Miłosz Kozioł, reżyser i producent filmowy.

Ostatnią debatą pierwszego dnia Przeglądu było spotkanie: Czego nie widać z Warszawy? Polonia i Polacy za granicą jako ambasadorowie dobrego imienia Rzeczypospolitej. Rozmowa ukazała perspektywę ambasadorów polskiej historii na obczyźnie. Poruszano kwestie inicjowania przez działaczy polonijnych wydarzeń, a także innych ich aktywności, które mają na celu promocję dziejów Polski na świecie. W debacie wzięli udział przedstawicielki Polonii amerykańskiej: dr Aleksandra Ziółkowska-Boehm, Laureatka Nagrody Przeszłość/Przyszłość w kategorii Polonia i Polacy za granicą, oraz dr Łucja Mirowska-Kopeć ze Związku Klubów Polskich w USA. Obok nich w rozmowie uczestniczyli Elżbieta Barrass z Polskiej Macierzy Szkolnej w Londynie oraz Andrzej Kempa, reprezentujący Federację Polaków w Austrii i Światową Federację Sportu Polonijnego. Rozmowę prowadził Sławomir Budzik, dziennikarz Radia Deon w Chicago.

W sobotę odbyła się także debata: Polska–Ukraina. Współczesne i historyczne konteksty tworzącego się sojuszu. Wzięli w niej udział prof. Fryderyk Zoll z Uniwersytetu Jagiellońskiego i małopolskiego KOD, dr Sierhiej Banach z Zachodnioukraińskiego Uniwersytetu w Tarnopolu i Ukraińskiej Obrony Terytorialnej, były ambasador Polski na Ukrainie Jan Piekło, Marek Budzisz, ekspert ze Strategy & Future, a także Dmytro Antoniuk, dziennikarz i korespondent Radia Wnet z Kijowa. Moderatorem debaty był Paweł Kurtyka. Rozmowa dotyczyła aktualnej sytuacji związanej z pomocą Ukrainie, ale też, co wzbudziło największe emocje, wspólnych problemów historycznych, przede wszystkim związanych z Rzezią Wołyńską. Wszystkie wydarzenia z 26 i 27 sierpnia były transmitowane on-line. Nagrania dostępne są na kanale YouTube Fundacji oraz partnera medialnego, portalu Blogpress.pl.

Drugiego dnia Przeglądu odbył się również uroczysty koncert Pieśni Patriotycznej w wykonaniu muzyków Filharmonii im. Karola Szymanowksiego w Krakowie we współpracy z krakowskim Stowarzyszeniem Passionart. pt. Niezłomny, poświęcony postaci płk. Franciszka Niepokólczyckiego. 

W  trakcie dwóch dni Przeglądu Przeszłość/Przyszłość w przestrzeni Muzeum Józefa Piłsudskiego Fundacja miała swoje stoisko promocyjne, przy którym szerzej można było zapoznać się z jej działalnością. Na ekranach były wyświetlane filmy przedstawiające projekty Fundacji, oraz Laureatów Nagrody im. Janusza Kurtyki i ich książki, które są promowane na świecie, dzięki ich wydaniu w zachodnich wydawnictwach naukowych: Carolina Academic Press i Peter Lang.

W ostatnim dniu wydarzenia (28 sierpnia) Fundacja umożliwiła zwiedzanie swojej biblioteki przy ulicy Rakowieckiej 37 w Warszawie oraz zorganizowała spacer historyczny po stolicy zatytułowany Śladami Armii Krajowej w Warszawie. Tę swoistą lekcję dziejów poprzedziła Msza św. w intencji środowiska patriotycznego, skupionego wokół Fundacji im. Janusza Kurtyki, celebrowana w niezwykłym miejscu – Pawilonie X byłego mokotowskiego aresztu śledczego, dzisiaj wchodzącego w skład kompleksu Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL. Mszę odprawił michalita, o. Mateusz Szerszeń. Spacer historyczny zakończyło natomiast wspólne złożenie zniczy pod Pomnikiem Armii Krajowej i Polskiego Państwa Podziemnego przy ul. Wiejskiej.

W trwających trzy dni wydarzeniach składających się na Przegląd Przeszłość/Przyszłość wzięło łącznie udział ponad 200 osób.

Partnerami Przeglądu Przszłość/Przyszłość 2022 byli: Poczta Polska, Fundacja Empiria i Wiedza, Fundacja Banku PKO BP oraz Fundacja KGHM.

galeria – I dzień przeglądu (piątek, 27 sierpnia)

galeria – II Dzień Przeglądu (sobota, 28 sierpnia)

galeria – III dzień przeglądu (niedziela, 28 sierpnia)

galeria – nagrody

tagi

podziel się