Fundacja im. Janusza Kurtyki zaprasza do udziału w Świętokrzyskim rajdzie śladami gen. „Szarego”, który odbędzie się w dniach 16-17 listopada 2019 roku. Rajd stanowi część III Edycji projektu: „Rajd śladami Żołnierzy Wyklętych”.
Wydarzenie odbędzie się u podnóża Gór Świętokrzyskich. Rajd poświęcony jest postaci gen. Antoniego Hedy „Szarego” – legendarnego dowódcy podziemia niepodległościowego, który walczył z okupantem niemieckim oraz sowieckim na terenie Kielecczyzny. W trakcie wydarzenia odwiedzimy miejsca, w których dochodziło do potyczek z oddziałami komunistycznej bezpieki oraz niemieckiego gestapo. Finalnym punktem rajdu, będzie kieleckie więzienie, rozbite przez oddział „Szarego” w sierpniu 1945 oku.
Szczegółowa trasa rajdu przedstawia się następująco:
Warszawa – Iłża – Starachowice – Wąchock – Wykus – Św. Katarzyna – Michniów – Skarbowa Góra – Piekło pod Niekłaniem – Końskie – Radoszyce – Trawniki – Kielce – Warszawa.
Zbiórka: 16 listopada, sobota, godz. 8.00 Warszawa, Al. Jana Pawła II na wysokości Dworca Centralnego.
Zakończenie: 17 listopada, niedziela, godz. około 18.00 (UWAGA godzina zakończenia może ulec zmianie, ze względu na postępy na trasie pieszej rajdu).
Rajd będzie miał charakter autokarowo-pieszy z 20-kilometrowym odcinkiem marszowym pierwszego dnia.
Nocleg podczas wydarzenia będzie miał miejsce w miejscowości Św. Katarzyna w Domu Gościnnym „Marysieńka”.
Przewodnikiem historycznym podczas Rajdu będzie dr Marek Jedynak z Kieleckiej Delegatury IPN
Sylwetka bohatera rajdu:
Antoni Heda „Szary”, gen. Wojska Polskiego, urodził się 11 października 1916 r. w Małomierzycach koło Iłży w rodzinie chłopskiej. W młodości związany był z ruchem patriotycznym. Po ukończeniu szkoły powszechnej kształcił się w Szkole Technicznej w Radomiu. W 1937 r. został powołany do Szkoły Podchorążych Rezerwy. Pracę zawodową rozpoczął w Fabryce Zbrojeniowej w Starachowicach.
Podczas kampanii polskiej w 1939 r. walczył w składzie 12. Dywizji Piechoty pod Iłżą, a następnie na Lubelszczyźnie. Po klęsce próbował przejść przez zieloną granicę, ale został schwytany przez NKWD. Osadzono go w twierdzy Brześć. Po wybuchu wojny sowiecko-niemieckiej trafił do obozu jeńców rosyjskich, skąd udało mu się zbiec. Po powrocie w strony rodzinne podjął działalność konspiracyjną w Związku Walki Zbrojnej, został komendantem podobwodu „Dolina”.
Jako oficer Armii Krajowej rozbudowywał systematycznie struktury oporu w Iłży i okolicach, współpracując z oddziałami partyzanckimi. W sierpniu 1943 r. wsławił się zdobyciem więzienia niemieckiego w Starachowicach i uwolnieniem ok. 80 ludzi. Z 60 z nich, którzy nie chcieli wracać do domów, utworzył oddział, co przyczyniło się do udzielenia mu przez komendę Okręgu Kielecko-Radomskiego AK zgody na przejście do partyzantki.
Walczył w składzie zgrupowania AK Jana Piwnika ps. „Ponury”, uczestnicząc m.in. w akcji zdobycia niemieckiego więzienia w Iłży, uwieńczonej uwolnieniem aresztowanych i skazanych na śmierć oraz akcji opanowania miasta Końskie i uwolnienia aresztowanych z niemieckiego więzienia.
W okresie akcji „Burza” walczył m.in. pod Radoszycami, Trawnikami i Szewcami. Jego oddział wchodził wówczas w skład II batalionu 3. Pułku Piechoty AK pod dowództwem kpt. Stanisława Poręby ps. „Świątek”.
Po zakończeniu wojny Heda-„Szary” pozostał w konspiracji, działając w ramach Ruchu Oporu Armii Krajowej, a następnie Delegatury Sił Zbrojnych. Wsławił się rozbiciem w nocy z 4 na 5 sierpnia 1945 r. komunistycznego więzienia w Kielcach, w którym UB i sowieccy funkcjonariusze „Smiersza” więzili członków polskiego podziemia niepodległościowego.
Brawurowej akcji na ul. Zamkowej 5 dokonała 30-osobowa brygada pod dowództwem kpt. Antoniego Hedy „Szarego”. Ubezpieczały ją oddziały kpt. Stefana Bembowskiego „Harnasia” i por. Henryka Podkowińskiego „Ocelota”.
Szturm na więzienie poprzedził upozorowany atak na oddalony o 50 km Szydłowiec. Gdy stacjonujący w Kielcach żołnierze radzieccy, oddziały MO i UB podążali w kierunku sfingowanej kanonady, partyzanci wkroczyli do miasta i po wysadzeniu więziennej bramy i drzwi cel uwolnili więźniów – głównie żołnierzy AK.
Wolność odzyskało wówczas – w zależności od szacunków – od ok. 300 do ok. 700 osób. Ubeckie źródła przyznały się jedynie do 298 wypuszczonych więźniów. Według moich ocen uwolnionych zostało 600-700 osób”.
Po akcji w Kielcach zaprzestał działalności konspiracyjnej – pod zmienionym nazwiskiem, jako Antoni Wiśniewski, wyjechał na wybrzeże, a później do Ostródy. Był poszukiwany przez UB i w 1948 roku został aresztowany w Gdyni. Otrzymał cztery wyroki śmierci, w końcu dzięki interwencji byłych oficerów AL, którzy współdziałali z nim w 1944 r., karę śmierci zamieniono na dożywocie. Wyrok odsiadywał w więzieniach na Rakowieckiej, w Rawiczu i we Wronkach.
Wyszedł na wolność w 1956 r., objęty amnestią. W dalszym ciągu prowadził jednak działalność niepodległościową, m.in. działając w NSZZ „Solidarność”. W 1981 r. został wybrany na Przewodniczącego Niezależnego Związku Kombatantów przy NSZZ „Solidarność”.
Podczas stanu wojennego został internowany w Białołęce. Przez wiele lat był doradcą kardynała Stefana Wyszyńskiego. W 1990 r. doprowadził do zjednoczenia ok. 30 organizacji kombatanckich w Światową Federację Polskich Kombatantów i został jej prezesem. W tym samym roku został także awansowany do stopnia pułkownika przez prezydenta RP na Uchodźstwie. Był także Głównym Komendantem Związku Strzeleckiego, nawiązującego do tradycji Drużyn Strzeleckich Józefa Piłsudskiego.
W latach 90-tych związał się z narodowym środowiskiem tygodnika „Ojczyzna”. Był autorem dwóch książek: „Wspomnienie Szarego” i „Szary przeciw zdrajcom Polski”.
W uznaniu zasług, na mocy postanowienia prezydenta Lecha Kaczyńskiego, został w 2006 r. awansowany do stopnia generała brygady. Odznaczony wieloma odznaczeniami, w tym dwukrotnie krzyżem Virtuti Militari i Krzyżem Walecznych. Wyróżniono go także honorowym obywatelstwem Iłży, Skarżyska-Kamiennej, Starachowic, Stąporkowa i Końskich.
Gen. Antoni Heda-Szary zmarł 15 lutego 2008 r. Został pochowany w Podkowie Leśnej pod Warszawą.
Zgłoszenia do uczestnictwa w wydarzeniu przyjmowane są do 12 listopada 2019 roku pod adresem e-mail: rajd@fundacjakurtyki.pl.
UWAGA!!! LICZBA MIEJSC OGRANICZONA!
Każde zgłoszenie musi posiadać: imię i nazwisko, tel. kontaktowy, datę urodzenia, zgodę na przetwarzanie danych osobowych.
UWAGA! UCZESTNIKAMI RAJDU MOGĄ BYĆ WYŁĄCZNIE OSOBY POWYŻEJ 8 ROKU ŻYCIA. OSOBY W WIEKU 8-16 LAT MUSZĄ UCZESTNICZYĆ W RAJDZIE ZE SWOIM OPIEKUNEM PRAWNYM. OSOBY W WIEKU 16-18 LAT MUSZĄ POSIADAĆ ZGODĘ RODZICA/OPIEKUNA PRAWNEGO DO UCZESTNICTWA W RAJDZIE.
Koszt udziału w wydarzeniu to 150 zł. Dla osób uczestniczących w minimum trzech rajdach organizowanych przez fundację przysługuje 20% rabatu.
Dla dzieci do lat 15 koszt udziału w rajdzie to 70 zł.
Opłatę należy wpłacić po rejestracji na konto fundacji:
Nazwa banku: PKO BP SA Oddział III w Łodzi nr konta: 46 1020 3378 0000 1702 0303 3305
Tytuł: „Opłata rajd Szarego”
Wydarzenie odbywa się pod Patronatem Narodowym Prezydenta RP Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości.
Projekt realizowany jest w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości oraz odbudowy polskiej państwowości.
Patronat honorowy:
Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej
Związek Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych
Współorganizatorem projektu jest Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych.
Partner Główny:
PKN Orlen
Wsparli nas:
Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Krakowie
Kopalnia Soli „Wieliczka”
PGNiG Termika
PPL Koral
PGE Obrót S.A.
Partnerzy:
Studenci dla Rzeczypospolitej
Fundacja dla Rzeczypospolitej
Patronaty medialne:
historykon.pl
TVP Historia
dzieje.pl
wSieci Historii
historia.org.pl
Kwartalnik „Wyklęci”
Polska Zbrojna
Polska Zbrojna Historia
Pliki do pobrania
Regulamin Świętokrzyskiego rajdu śladami „Szarego”