Biblioteka im. Janusza Kurtyki działa od 2018 roku w murach dawnego Aresztu Śledczego Warszawa-Mokotów przy ulicy Rakowieckiej 37 w Warszawie. Po zakończeniu procesu katalogowania zbiorów, dnia 17 listopada 2022 roku została ona uroczyście otwarta. Książnicę ulokowano w pomieszczeniu, w którym przed II wojną światową znajdowała się katolicka kaplica, zaś w czasach PRL mieściła się więzienna biblioteka.
Jej zasoby składają się w większości z księgozbioru przekazanego przez rodzinę prof. Janusza Kurtyki. Spośród zgromadzonych w niej ponad 15 tys. pozycji, prywatne zbiory jej patrona – prezesa Instytutu Pamięci Narodowej w latach 2005–2010, historyka i bibliofila – liczą blisko 12 tys. woluminów. Można wśród nich odnaleźć tytuły poświęcone dziejom Polski oraz historii powszechnej, przede wszystkim okresu średniowiecza i czasów najnowszych. Wydawnictwa źródłowe i opracowania mogą stanowić pomoc dla doświadczonych naukowców i początkujących badaczy przeszłości oraz sprzyjać zdobywaniu wiedzy przez pasjonatów historii. Profesor Kurtyka zgromadził 3739 pozycji periodycznych z blisko ponad 470 wydawnictw. Są to krajowe i zagraniczne czasopisma, spośród których warto wyszczególnić publikacje z XVIII wieku oraz pozycje drukowane w drugim obiegu w czasach PRL. Należy w tym miejscu podkreślić, że biblioteka może pochwalić się posiadaniem trudno dostępnych tytułów, w tym książek, których nie posiadają inne placówki w Polsce.
Warto zwrócić także uwagę na inne zbiory znajdujące się w posiadaniu biblioteki. Patron książnicy, prócz książek, zgromadził bowiem także oryginalne dokumenty oraz ich kserokopie, które służyły mu jako źródła w pracy naukowej. Można w tym miejscu wymienić akta Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” wraz z protokołami i stenogramami przesłuchań IV Zarządu Głównego tej organizacji oraz materiały pozyskane podczas kwerend w archiwach i bibliotekach na terenie Ukrainy.
W ostatnich trzech latach zbiory biblioteki poszerzyły się o darowizny od instytucji i osób prywatnych oraz o pozycje nabyte przez Fundację im. Janusza Kurtyki, która pozyskała środki na zakup obcojęzycznych książek traktujących o najnowszej historii Polski. Gros spośród tych ostatnich stanowią tytuły anglojęzyczne, jakich lektura daje możliwość zapoznania się z obrazem dziejów polskich prezentowanym przez zagraniczną historiografię. Na półkach biblioteki, prócz pozycji spisanych w języku Szekspira, można odnaleźć także prace naukowe powstałe w językach niemieckim, rosyjskim, francuskim, czy włoskim.
Wszystkie pozycje zostały skatalogowane za pomocą systemu bibliotecznego Prolib. System nadawania sygnatur oparto o sposób ułożenia książek w prywatnej bibliotece prof. Kurtyki, aby możliwie jak najdokładniej odtworzyć myśl Patrona w kwestii budowania księgozbioru jako narzędzia pracy badacza dziejów. Czytelnicy mogą korzystać ze zbiorów biblioteki na miejscu, gdzie mają dostęp do przestrzeni umożliwiającej lekturę, bądź wykonywanie zdjęć lub skanów.
Biblioteka im. Janusza Kurtyki nie ogranicza swojej oferty wyłącznie do ludzi nauki, jest ona bowiem ukierunkowana także na działalność edukacyjną i popularyzatorską. Przykładowo, w jej murach odbywają się dyskusje dotyczące relacji Polski z sąsiadami w kontekście przeszłości, organizowane są spotkania z powstańcami warszawskimi oraz żołnierzami podziemia antykomunistycznego.
Możliwość skorzystania z unikalnego księgozbioru wybitnego badacza przeszłości w historycznym miejscu to niewątpliwie dodatkowe atuty, które skłaniają do tego, aby odwiedzić Bibliotekę im. Janusza Kurtyki.
