Warszawa: Miasto dwóch Powstań. Śladami Żydów i Polaków w czasie okupacji niemieckiej

Do wybuchu II Wojny Światowej 30% mieszkańców Warszawy stanowiła ludność żydowska.

„Chciałabym, żeby zachowała się pamięć o wielu szlachetnych ludziach, którzy narażając własne życie ratowali żydowskich braci, a których imion nikt nie pamięta”.

„Pierwszego dnia mnóstwo chrześcijan przyniosło chleb dla swoich żydowskich przyjaciół i znajomych, było to masowe zjawisko…”

„(…) około godziny czwartej zobaczyliśmy nadciągające niemieckie wojsko od strony Nalewek. Czołgi, samochody pancerne, armatki i kolumny esesmanów na motocyklach. – Jadą jak na wojnę – powiedziałem stojącej obok mnie dziewczynie. Poczułem, jak bardzo jesteśmy słabi, jak nikłe są nasze siły. Mieliśmy tylko rewolwery i granaty”

Po zdławieniu powstania w getcie, niemieccy zbrodniarze przystąpili do burzenia dawnej dzielnicy żydowskiej. Wszystkie domy kolejno wysadzano w powietrze. Wszystko to, co przedstawiało jakąkolwiek wartość wywożono do Rzeszy. Następnie dzielnicę północną zamienili w morze ruin. Teren „strefy zamkniętej”, otoczony murem, stał się miejscem do przeprowadzania codziennych „cichych egzekucji”.

„W okresie nasilonych obław ulicznych wywózki następowały tak często, że zarejestrowanie ich wszystkich przez konspirację stawało się niemożliwe. W większości wypadków nie wiadomo dokąd i w jakim celu wywożono więźniów”.

11 czerwca 1943 r. Himmler wydał rozkaz o utworzeniu na terenie ruin getta warszawskiego obozu koncentracyjnego, zw. „Gęsiówką”. W obozie funkcjonowało komando, do zadań którego należało palenie zwłok Polaków rozstrzeliwanych w ruinach getta.

Odpowiedzią na niemieckie zbrodnie był wybuch Powstania Warszawskiego w sierpniu 1944 r., który stał się nie tylko heroiczną walką młodych ludzi, ale także tragicznymi losami ludności cywilnej. Dni pełne bohaterstwa, ale także cierpienia i rozpaczy zwykłych ludzi. Wybuchały nie tylko bomby ale i uczucia, bo kto powiedział, że w tak tragicznych okolicznościach nie można kochać. „Przecież jutro może w ogóle nie będziemy żyć!”.

„Musimy być wszędzie tam, gdzie walczy się z Niemcami! Każda wojna z Niemcami jest naszą wojną! To było nam jasne od pierwszej chwili, na samym początku. Dlatego nie zostaliśmy Powstaniem zaskoczeni, oczekiwaliśmy na nie, to był dla nas dzień upragniony… „

Podczas spaceru przemierzymy ulice Mokotowa, Ochoty i Śródmieścia. Dowiemy się m.in.:
– Na czym polegała „Akcja Reinhard”?
– W jaki sposób Polacy nieśli pomoc Żydom w czasie okupacji?
– Gdzie znajdziemy warszawskie adresy „Sprawiedliwych”?
– Gdzie mieszkał osobisty goniec Zofii Kossak-Szczuckiej i jaka historia się z tym wiąże?
– Gdzie ukrywał się Władysław Szpilman?
– Gdzie odbywały się tajne nauczania?
– Czyj dom stał się „Pogotowiem Opiekuńczym” dla ludzi opuszczających getto?
– Kto brał udział w operacjach plastycznych służących ukryciu cech fizycznych?
– Dzięki czyjej determinacji ocalał fragment muru warszawskiego getta?
– Kto organizował fałszywe metryki chrztu, przemycał paczki żywnościowe i lekarstwa?
– Kto poszedł z pomocą choremu Żydowi i znalazł własną śmierć?
– Kto prowadził akcje krwiodawstwa na rzecz ludności żydowskiej?
– Gdzie znajdziemy miejsce kaźni Polaków ratujących Żydów?
– Którędy uciekano na aryjską stronę?
– Kto wyprowadzał z getta dzieci żydowskie z sierocińców prowadzonych przez Janusza Korczaka?
– Kto był pierwszym więźniem odbitym z Pawiaka podczas okupacji niemieckiej?
– Którędy przeprowadzono Jana Karskiego do getta?
– Kim był najlepszy przewodnik po kanałach i co zrobił?
– Gdzie znajdował się „szlak przerzutu z getta?”
– Gdzie została stoczona zapomniana bitwa?
– Co się wydarzyło przy Sapieżyńskiej?
– w jakich okolicznościach został utworzony pluton żydowski będący jedyną jednostką Armii Krajowej w Powstaniu Warszawskim?

Informacje organizacyjne:
– Startujemy punktualnie o godz. 12:30. (spod Sanktuarium św. Andrzeja Boboli, ul. Rakowiecka 61).
– Zabieramy ze sobą; wygodne buty, odpowiednie ubranie (ew. coś ciepłego, przeciwdeszczowego), pogodę ducha, prowiant oraz napoje (będą przerwy na odpoczynek, regenerację i spożycie prowiantu oraz nawodnienie się).
– kończymy na Placu Krasińskich pod Pomnikiem Powstania Warszawskiego (przewidywane zakończenie spaceru o godz. 18:00).